Langdurig werken achter een beeldscherm kan gezondheidsklachten aan armen, nek en schouders opleveren. Ook oogklachten komen vaak voor. Beeldschermwerk kenmerkt zich door een aantal vormen van belasting die gemakkelijk kunnen leiden tot gezondheidsklachten:
- Beeldschermwerk wordt meestal zittend uitgevoerd (statische belasting).
- De bewegingen met hoofd, armen en handen zijn minimaal als de beeldschermwerker met tien vingers typt (statische belasting).
- Bij een werkhouding waarbij de vingers boven de polsen uitkomen is (vanwege de dynamiek van de vingers) irritatie mogelijk van de peesscheden in het polsgewricht (carpaaltunnelsyndroom).
- De oogleden blijken bij intensief beeldschermwerk nauwelijks te knipperen, waardoor de oogbol te droog wordt en oogvermoeidheid kan optreden. Vooral wanneer de relatieve luchtvochtigheid laag is.
- Beeldschermwerk stelt tamelijk hoge eisen aan de interactie tijdens het invoeren en uitlezen van gegevens. Soms vinden er ook volkomen onverklaarbare veranderingen plaats op het beeldscherm, waardoor verwarring en zelfs een hopeloos gevoel kan ontstaan.
- Bepalend is ook de beeldschermindeling, de grootte van de symbolen en het gebruik van kleur in de informatie.
- Tot slot is de omgeving van belang bij beeldschermwerk. Zo kunnen spiegelende, stoffige of te kleine beeldschermen leiden tot gezondheidsklachten.
Wettelijke eisen beeldschermwerk
De wet verplicht werkgevers om ervoor te zorgen dat beeldschermwerk geen risico oplevert.
Het Arbobesluit kent twee specifieke richtlijnen:
- Beeldschermwerk moet na 2 uur afgewisseld worden met ander werk of een pauze (Arbobesluit 5.0).
- Werknemers moeten de gelegenheid krijgen om een oogonderzoek te ondergaan voordat zij met beeldschermwerk beginnen of wanneer zij oogklachten ontwikkelen (Arbobesluit 5.11).
Verder zijn er voorschriften te vinden in een ministeriële regeling voor de werkplek en programmering, zoals:
- Beeldscherm en toetsenbord mogen niet aan elkaar vastzitten (laptop moet dus voorzien zijn van of een los beeldscherm of een los toetsenbord).
- De werkplek (stoel én tafel) moet in hoogte verstelbaar zijn en voldoen aan de NEN-normen.
- Het beeldscherm is van goede kwaliteit, in hoogte verstelbaar en mag niet spiegelen.
- De verlichting op de werkplek zorgt voor voldoende licht en een beheerst contrast tussen het beeldscherm en de omgeving.
- Werknemers moeten gebruik kunnen maken van hulpmiddelen, zoals een documenthouder en gebruikersvriendelijke software.
- Werknemers die een leesbril nodig hebben en beeldschermwerk verrichten hebben recht op vergoeding van de aanschafkosten van een beeldschermbril.
Werkgevers mogen van deze normen afwijken, zolang de veiligheid en de gezondheid van de werknemers gewaarborgd blijft. In de risico-inventarisatie en -evaluatie moet expliciet aandacht worden besteed aan beeldschermwerk. Hierin wordt met name gelet op de gevaren voor de fysieke en psychische belasting en het gezichtsvermogen.
Aandachtspunten beeldschermwerk
Naast de wettelijke normen kunnen werknemers zelf de kans op klachten verkleinen door de volgende maatregelen:
- Wissel beeldschermwerk af met andere taken.
- Werk niet langer dan 6 uur per dag achter een beeldscherm.
- Stel het beeldschermmeubilair in op de eigen afmetingen (de meeste mensen zitten veel te hoog omdat hun tafel te hoog is en hun beeldscherm ook te hoog staat).
- Maak gebruik van pauzesoftware, zodat er niet onbeperkt doorgewerkt kan worden.
- Maak meer gebruik van sneltoetsen in plaats van de muis.
